یازده سال پيش، سرکوب شديد آلبانی تبار های کوزوو توسط دولت مرکزی صربستان به ۷۸ روز بمباران آن کشور توسط هواپيماهای ناتو منجر شد. کوزوو بعد از تقريباً دو سال مذاکره ناموفق با صربستان، سرانجام تصميم به استقلال گرفت و تا به حال ۶۹ کشور، از جمله آمريکا و تمام کشورهای اتحاديه اروپا استقلال کوزوو را به رسميت شناخته اند.
اعلام استقلال یک‌جانبه کوزوو با مخالفت شدید صربستان روبه‌رو شد که آن را جزئی جدایی‌ناپذیر از خاک خود می‌داند.
دولت صربستان با استناد به قطعنامه ۱۲۴۴ شورای امنیت مبنی برحفظ تمامیت ارضی یوگسلاوی سابق، استقلال کوزوو را نامشروع و برخلاف موازین و قوانین بین‌المللی می‌داند.
شماری دیگری از کشورها از جمله روسیه و چین، دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، و همچنين اسپانیا و یونان، از اعضای اتحادیه اروپا، در حمایت از صربستان با استقلال کوزوو مخالفت کرده و آن را به رسمیت نشناخته‌اند.
در پی درخواست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۸ میلادی ،ديوان لاهه روز پنجشنبه 31/4/89اعلام کرد که اعلام استقلال منطقه کوزوو از صربستان در سال 2008میلادی قوانين بين الملل را نقض نکرده است.
موضع آمریکا د رقبال رای دیوان لاهه
آمريکا حمايت خود را ازاستقلال کوزوو ورای دیوان لاهه اعلام کرد .
جو بایدن معاون اول رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد تصمیم غیرالزام آور دادگاه بین‌المللی لاهه درباره اعلام استقلال کوزووبه هاشم تاچی نخست‌وزیر کوزوو اطمینان خاطر داد كه واشنگتن از استقلال كوزوو حمايت مي‌كند.
هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه آمريکا، از همه کشورهايی که تاکنون کوزوو را به رسميت نشناخته اند درخواست کرد که اين کشور را به رسميت بشناسند. خانم کلينتون همچنين گفت زمان آن رسيده است که صربستان و کوزوو اختلافات خود را کنار گذاشته و مشترکاً برای ساختن اروپای آينده، همکاری کنند.
موضع روسیه در قبال رای دیوان لاهه
آندره نستيرينکو سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه هم امروز جمعه طي بيانيه اي با رد استقلال کوزوو ، تصميم دادگاه بين المللي لاهه در باره کوزوو را غير قابل قبول دانست.
نستيرينکو گفت: موضع روسيه در باره اعلام استقلال کوزوو تغييري نکرده است و معتقديم که حل مسئله کوزوو تنها از طريق ادامه مذاکرات ميان طرفهاي ذيربط بر اساس مفاد قطعنامه شوراي امنيت امکانپذيراست.
دیمیتری راگوزین نماينده روسيه در ناتو با انتقاد از تصميم دادگاه لاهه در باره استقلال کوزوو گفت: اين امر نشانگر اين واقعيت است که همه مراجع قضايي بين المللي سياسي شده اند ،و قضات اين دادگاه نيز با توجه به مواضع کشورهاي خود اعلام نظر مي کنند.
وی با بيان اينکه روسيه در موضع خود در باره مسئله استقلال کوزوو همچنان اصر ار دارد، گفت: تقسيم صربستان به عنوان کشور عضو سازمان ملل را نمي پذيريم و تصميم دادگاه لاهه در باره استقلال منطقه کوزوو را غيرقانوني مي دانيم.
دیميتري راگوزين نماينده روسيه در پيمان آتلانتيک شمالي "ناتو" در گفت و گو با يک شبکه تلويزيوني ،روسیه 24 تصميم دادگاه لاهه در باره استقلال کوزوو را نادرست و غير قانوني دانست وگفت:این یک بازی سیاسی برای قانونی جلوه دادن استقلال منطقه کوزوو است.
موضع صربستان در قبال رای دیوان لاهه
بوريس تاديک، رييس جمهوری صربستان، تصميم ديوان لاهه را برای کشور متبوع خود دشوار خواند و گفت صربستان از همه امکانات قانونی و مسالمت آميز برای بازپس گرفتن کوزوو، استفاده خواهد کرد.
ووک جرميک وزير امور خارجه صربستان نیز به اثر ناگوار نظر مثبت ديوان در مورد استقلال کوزوو، بر ساير تمايلات جدايی طلبانه اشاره می کند. وی همچنین گفت که با صدور رای به نفع استقلال کوزوو، دیگر هیچ مرزی در منطقه و جهان امن نخواهد بود.
برخی از شهروندان صربی نيز می گويد همه اين سر و صدا ها زير سر رسانه هاست و واقعيت اين است که هيچ چيز با نظر اعلام شده روز پنجشنبه ديوان بين المللی تغيير نخواهد کرد.
موضع کوزوو در قبال رای دیوان لاهه
مملی کراسنیکی، سخنگوی دولت کوزوو که یکی از مشاوران نخست‌وزیر این کشور نیز هست، گفت: اطمینان خاطر ایالات متحده درباره به رسميت شناختن استقلال كوزوو تداوم دارد.
وي گفت: معاون رئیس‌جمهوری آمریکا به ما اطمینان داد که ایالات متحده در هر شرایطی از کوزوو حمایت خواهد کرد.
نخست‌وزیر کوزوو سه‌شنبه گذشته ضمن تاکید بر احترام به تصمیم دادگاه لاهه گفته بود كه استقلال کوزوو غیرقابل برگشت است.
وزير امور خارجه کوزوو نظر ديوان بين المللی دادگستری در مورد استقلال کشور متبوع خود را از صربستان، مثبت ارزيابی وابراز اميدواری کرد بلگراد سرانجام پريشتينا را بعنوان يک واقعيت بپذيرد.
پیش از اعلام رای دیوان لاهه ،يکی از نمايندگان مجلس کوزوو گفته بود که نظر منفی ديوان بين المللی دادگستری می تواند ضربه شديدی به روابط بين الملل اين کشور وارد می کند. از طرف دیگر، نمایندگان کوزوو در دیوان لاهه هشدار دادند که هر اقدامی در راستاي به رسمیت نشناختن استقلال کوزوو باعث بروز درگیری‌های بیشتر در منطقه خواهد شد.
نظر مشورتی دیوان دادگستری بین‌المللي که رکن اصلی قضایی سازمان ملل متحد است، گرچه لازم‌الاجرا نیست اما اهمیت زیادی در وجهه بین‌المللی کوزوو دارد و ممکن است منجر به بازنگری در بعضی از مسائل حقوقی بین المللی گردد.
بنظر می رسد که صربستان نيز چاره ای جز کنار آمدن با واقعيت ندارد، زيرا مدت هاست بسياری از اعضای جامعه بين المللی، کوزوو را بعنوان کشوری مستقل به رسميت شناخته اند. مارکو پرلک از موسسه تحقيقاتی «کريسس گروپ» نيز معتقد است که انتظار می رود این اعلام نظر ديوان لاهه به دعوای حقوقی صربستان و کوزوو پايان دهد.
در همین حال پاتریک رابینسون رئیس دادگاه کیفری بین‌المللی رسیدگی به جنایات جنگی در یوگسلاوی سابق روز چهارشنبه 30/4/89 گفت : دادگاه استیناف دستور داده است تا پرونده جدیدی برای رسیدگی به اتهامهای راموش هارادیناج، نخست‌وزیر پیشین کوزوو و2 تن دیگر که به جنایات جنگی و جنایت عليه بشریت متهم شده و در سوم آوریل 2008 میلادی از اتهامهای خود تبرئه شده بودند،تشکیل دهد.
رابينسون گفت كه دادگاه در دريافت احضار شاهداني كه به دليل تهديد در دادگاه حاضر نشده بودند، شكست خورده است.
بنا بر اين گزارش، راموش هارادیناج به دست داشتن در قتل، شکنجه، تجاوز عليه غیرنظامیان صرب و مخالفان سیاسی در زمانی که فرماندهی ارتش آزادیبخش کوزوو را بر عهده داشت، متهم شده بود
هارادیناج 42 ساله عالی‌ترین مقام کوزوو است که توسط دیوان کیفری بین‌المللی تحت پیگرد قرار گرفته است
ادریس بالاج 38 ساله نیز يكي ديگر از مسئولان بلندپایه پیشین ارتش آزادیبخش کوزوو است كه دادگاه بين‌المللي خواستار محاكمه مجدد وي شده است.
لاهی براهایماج، سومین متهم این پرونده نيز پیش از اين به شش سال زندان محکوم شده بود
تاريخ محاكمه مجدد اين سه تن هنوز مشخص نشده و هنوز مشخص نيست كه آيا شاهدان حاضر به حضور در دادگاه و ارائه شهادت خواهند شد يا خير؟
بسیاری از ناظران بر این باورند که یکی از عوامل مهم در به رسميت شناختن استقلال کشورها، ملاحظات و منافع سیاسی کشورهاست و موضع چین و اسپانیا را نشانگر چنین ملاحظاتی تلقی میکنند.
چین به دلیل مسئله استقلال‌طلبی تبت و مسلمانان ایغور و اسپانیا نیز به دلیل جدائی‌طلبی مردم منطقه باسک از هرگونه مشروعیت بخشیدن به خواسته‌های جدائی طلبانه بیم دارند.
همچنین می‌توان به سیاست متناقض روسیه در مورد کوزوو اشاره کرد که با اعلام استقلال آن مخالف است اما با حمایت از جدایی مناطق آبخازيا و اوستیای جنوبی از گرجستان و به رسمیت شناختن استقلال آنها عملا رفتاری متضاد و برخلاف حقوق بین المللی از خود نشان داده است . مسکو با زیاده طلبی خود حاکمیت ملی و تمامیت ارضی گرجستان را نقض نموده و در امور داخلی این کشور نیز دخالت نموده است . این در شرایطی است که آبخازیا و اوستیای جنوبی فقط از سوی روسیه ،ونزوئلا و نیجریه مورد شناسائی واقع شده است درحا لیکه کوزوو توسط 69 کشور به رسمیت شناخته شده است.
مسکو همچنین در برابر خواسته های مسلمانان قفقار شمالی مبنی بر خودمختاری بیشتر یا استقلال نسبی یا کامل ایستادگی نموده و مبارزان مسلمان را در طول دودهه گذشته به خاک وخون کشیده تا بدانجا که این مبارزان راهی جز ء اقدام نظامی و عملیات انتحاری برای مقاومت دربرابر سلطه طلبی روسیه در پیش روی خود نداشته اند. از سوی دیگر کرملین در موضوع مناقشه قره باغ که خود مسبب آن است نیز بازی سومی را به اجرا گذشته است.بدین معنی که نه از استقلال جمهوری خودخوانده قره باغ کوهستانی حمایت می کند ونه در جهت حل این مناقشه و بازگشت قره باغ و سایر شهرهای آذربایجان به سرزمین اصلی خود اقدامی جدی می نماید.به تعبیر دیگر مسکو در موضوع بحرانهای منطقه ای ،حداقل سه نوع بازی از خود نشان داده است :
1-بازی در گرجستان = حمایت از استقلال جماهیر خود خوانده آبخازیا و اوستیای جنوبی و نقض تمامیت ارضی گرجستان
2- بازی در آذربایجان وارمنستان = عدم حمایت از استقلال جمهوری خودخوانده قره باغ و عدم حمایت جدی از تمامیت ارضی آذربایجان
3-بازی در بالکان = مخالفت با استقلال کوزوو و حمایت از صربستان
با توجه به روند تحولات بالکان و اعلام استقلال کوزوو وشناسائی آن از سوی 69 کشورجهان و صدور رای دیوان لاهه به نفع استقلال کوزوو و به رغم آنکه رأی آن نهاد بين المللی در مورد «وجاهت حقوقی» استقلال يکجانبه کوزوو از صربستان صرفاً جنبه «مشورتی» دارد و الزام آور نيست و علیرغم مخالفتهای چین ،روسیه ، اسپانیا و یونان و سکوت برخی کشورهای دیگرو برغم اینکه برخی معتقدند رای دیوان در راستای تائید استقلال کوزو می تواند سبب افزایش تمایلات استقلال خواهانه دربرخی مناطق جهان بویژه در کشورهائی که دارای انگیزه های قومی ومذهبی می باشندگردد، بنظر می رسد از این پس روند استقلال کوزوو از سرعت و استحکام بیشتری برخودرار خواهد شدو اتحادیه اروپا در جهت پذیرش این کشور بعنوان عضو گامهای لازم ولی آرام را برخواهد داشت.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر