مهدی صفری ،نماینده ویژه ایران در امور دریای خزرومعاون اروپای وزارت خارجه دوشنبه 6/7/88 عازم مسکو شد و با الکساندر گالوین همتای روسی و کاراسین معاون وزارت خارجه روسیه دیدار ودر خصوص مسائل مربوط به دریای خزر گفتگو نمود .این سفر در شرایطی انجام شد که مسکو با 3کشور دیگر حاشیه دریای خزر در 12 سپتامبر در اوکتائو قزاقستان نشست 4جانبه ای را بدون دعوت از ایران برگزار کرده بود که منجر به اعتراض تهران به این نشست 1-5شده بود .البته 4کشور بر عدم مذاکره پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر در این نشست وضرورت مذاکره 5جانبه در این خصوص تاکید کرده بودند.همچنین این دیدار ازمسکو در حالی انجام شده است که دیممتری مدودف رئیس جمهور روسیه ،از تشدید تحریمهای احتمالی علیه ایران پس از معلوم شدن احداث دومین سایت غنی سازی اورانیوم موسوم به فردو در نزدیکی شهر قم سخن گفته است و لاورف وزیر خارجه روسیه از از آزمایش موشکهای میان برد ایران در جریان مانور پیامبر اعظم 4 ابراز نگرانی نموده است.این اظهارات در شرایطی صورت گرفته که برخی از مطبوعات روسی اخیرا در نوشته خای خود از احتمال صلح آمیز نبودن اقدامات هسته ای ایران وتشدید تحریمهای بین المللی علیه ایران ، سخن گفته اند با توجه باینکه مواضع اعلامی واعمالی مسکو همواره متفاوت بوده وموارد متعددی را در نوشتارهای قبلی به انها اشاره نموده بودم (1)لذا این ادعاهای مسکو را قابل اعتماد نمی دانم.بر همین اساس اقوال روسها در سفر مهدی صفری به مسکو را نیز با بی اعتمادی می نگرم.
گاولوین مطالب ذیل را به صفری گفته است ؛
1-تاکیدبرلزوم اتفاق آراء وحل وفصل تمامی مسائل مربوط به رژیم حقوقی دریای خزر توسط 5کشور.
2-براساس تاکید رئیس جمهور روسیه در هیچ نشستی مباحث رژیم حقوقی دریای خزر بدون حضور ایران مورد بررسی قرار نمی گیرد.
اهم مطالب صفری در این مذاکرات ؛
1-سرعت گیری بیشتر مذاکرات دو وپنج جانبه.
2-تسریع در امر برگزاری هرچه زودتر سومین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر برای انجام گفتگو درباره مباحثی همچون همکاریهای مرزبانی ،کشوری ،گمرکی ونیز اعلام تاسیس سازمان همکاریهای اقتصادی در باکو .
3-مخالفت قاطع ایران با حضور نیروهای ثالث در دریای خزر ،
4-مخالفت ایران با احداث خط لوله نفت وگاز ازبستردریای خزر بنا به دلایل عدیده زیست محیطی.
در این که مواضع ایران در رایطه با مسائل دریای خزر اصولی است تردیدی نیست ،اما اساسا اعلام این مواضع وانجام مذاکرات در گذشته سبب تامین منافع وتحقق دیدگاههای ایران در خزر نشده است.
دومین اجلاس سران دریای خزر درتهران که پوتین رئیس جمهور وقت سفر دوجانبه خود به تهران به این اجلاس پیوند زد وحاکی از نگاه وی به ایران داشت ،نتیجه ای جز ارائه یک ژست دیپلماتیک برای تهران در برنداشت.وبا ادامه روند فعلی حتی اگر سومین نشست سران کشورهای خزری در باکو برگزار شود ثمری برای ایران نخواهد داشت.بنظر می رسد قبل از تعیین رژیم حقوقی دریای خزر ،نه سازمان همکاریهای اقتصادی تشکیل خواهد شد، نه مسائل مربوط به مرزبانی ،گمرکی وغیره.(البته در مبادی ورودی بنادر هرکشور در خزر مشکلی نیست واین منطقه جزءآبهای ساحلی وسرزمینی هر کشور مربوط می شود.)
در رابطه با موضوع خط لوله ترانس خزر یا نابوکو(2) که غربیها در پی آن هستند واحداث خط لوله از بستر دریای خزر جهت انتقال گاز ترکمنستان به ترکیه واروپا مد نظر است،هر چند ایران وروسیه(اگر موضع مسکو بازی نباشد.) با احداث این خط لوله مخالفند،اما نمی توان بطور قطع از عدم تحقق آن ،از هم اکنون سخن گفت چرا که برخی بر این عقیده اند که این موضوع صرفا به ترکمنستان وآذربایجان مربوط می شودودر صورتی که این دو کشور توافق کنند سایرکشورهای خزر حق اعتراض ندارند.با توجه به رضایت تهران به توافقات دو جانبه که هیچ ثمری نداشته ،دراین خصوص چه اقدامی می تواند صورت پذیرد از همین حالا با ابهام مواجه است.بویژه آنکه رئیس جمهور ترکمنستان در نشست 4 جانبه بدون حضور ایران گفت منبع اصلی گاز نابوکو کشور وی می باشد.تهران هیچ واکنشی به این اظهارات بردی محمداف نشان نداد.!!!!
کارشناس آمریکائی موسسه امور تحقیقات اروپا وآسیا در مصاحبه ای گفته است.ایران به عنوان کشور ترانزیت برای حمل گاز ترکمنستان به بازارهای اروپا،به تعهدات خود عمل نخواهد کرد وبه همین دلیل برای پروژه نابوکو،دعوت نشده است.لذا حمل گاز ترکمنستان به اروپا از طریق مسیر ایران امکان پذیر نیست.برای انتقال گازترکمنستان که نمی خواهد به مسیر روسیه وابسته باشد،مسیر ترانس خزر پیش بین می شود،اما این مسئله باید بین آذربایجان وترکمنستان راه حل خودرا پیدا کند.
تهران باید مشکلات سیاسی ،اقتصادی و....موجود را حل کند تا گاز ترکمنستان از طریق ایران به ترکیه واروپا منتقل شود تا فرصت ازدست نرفته باید تلاش عملی صورت گیرد نه مصاحبه وسخنرانی مسئولین.
(1)جهت کسب اطلاعات بیشتر به نوشتار نگارنده تحت عنوان فریبکاری روسها درخزر وانفعال تهران در همین وبلاگ رجوع فرمائید.
(2) درخصوص خطوط لوله انرژی به نوشتارهای مربوط به این موضوع نگارنده در همین وبلاگ مراجعه فرمائید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر