رئیس جمهور ترکمنستان در جریان برگزاری نشست 4کشور حاشیه دریای خزر در اوکتائو قزاقستان که بدون دعوت ازایران در 12 سپتامبر برگزارشد گفت ؛کشورش منبع اصلی گاز پروژه نابوکواست،قربان قلی بردی محمداف افزود؛ترکمنستان درصدد است تا راههای انتقال انرژی خویش را تنوع بخشیده وعلاوه بر شرکت در پروژه نابوکو،انتقال گاز به پاکستان وهندوستان را نیز برعهده گیرد،پروژه ای که ایران نیز در صدد آن است اما تاکنون بازیهای پاکستان وهندوستان مانع از نهائی شدن تکلیف این پروژه شده است.
همانگونه که در نوشتارهای پیشین اشاره شد مسکو همواره در مسائل خزر تهران را فریب داده است .در اجلاس 1-5 اوکتائو نیز نمونه ای دیگر از بازی مسکو را شاهد شدیم.دراین نشست اساسا نیازی به طرح موضوع رژیم حقوقی خزر نبود چرا که سه کشور روسیه ، قزاقستان و آذربایجان تکلیف منابع فسیلی را مشخص نموده وقراردادهای مربوطه را امضا کرده اند واز منابع نیز بهره برداری می کنند.ترکمنستان هم با روسیه وقزاقستان مشکلی ندارد وصرفا با آذربایجان وایران در خصوص تقسیم منابع زیر بستر اختلاف دارند.این ایران است که هیچ بهره ای از خزر نمی برد وصرفا مواضعش را اعلام میکند بدون آنکه در عمل ثمری داشته باشد.
مسکوتلاش میکند اختلاف میان عشق آباد وباکو را مرتفع نماید وامتیاز لازم را از آنها دریافت کند.چه بسا علیرغم مخالفت با خط لوله ترانس خزر ،محتمل است تحت شرایطی با آن موافقت کند.مسکو در رابطه با کنسرسیوم قرن در باکو نیز چنین کرد وتهران را فریب داد.اظهارات رئیس جمهور ترکمنستان در اوکتائو زمینه ای برای احتمال بروز این پیش بینی می تواند تلقی شود.
مسکو اساسا در گذشته زمانی که برای رسیدن به منافع خود به اتخاذ موضع مخالف از سوی تهران نیاز داشته ،ازکارت ایران استفاده نموده ،اما زمانی که منافع مشترک با سه کشور دیگر در خزر داشته با آنها نشست وبرخاست نموده است.اجلاس اوکتائو نمونه دیگری از این اقدامات است.آیا مسئولین دیپلماسی ایران که این همه به مواضع تهران اشاره وتاکید می کنند،محکوم یا تائید میکنند،عملا منافعی را عاید کشور کرده اند؟یا شاهد اقدامات عملی 4کشور دیگر شده ایم.ما سخن می گوئیم دیگران عمل می کنند وفرصتها اینگونه از دست می رود.
همانگونه که در نوشتارهای پیشین اشاره شد مسکو همواره در مسائل خزر تهران را فریب داده است .در اجلاس 1-5 اوکتائو نیز نمونه ای دیگر از بازی مسکو را شاهد شدیم.دراین نشست اساسا نیازی به طرح موضوع رژیم حقوقی خزر نبود چرا که سه کشور روسیه ، قزاقستان و آذربایجان تکلیف منابع فسیلی را مشخص نموده وقراردادهای مربوطه را امضا کرده اند واز منابع نیز بهره برداری می کنند.ترکمنستان هم با روسیه وقزاقستان مشکلی ندارد وصرفا با آذربایجان وایران در خصوص تقسیم منابع زیر بستر اختلاف دارند.این ایران است که هیچ بهره ای از خزر نمی برد وصرفا مواضعش را اعلام میکند بدون آنکه در عمل ثمری داشته باشد.
مسکوتلاش میکند اختلاف میان عشق آباد وباکو را مرتفع نماید وامتیاز لازم را از آنها دریافت کند.چه بسا علیرغم مخالفت با خط لوله ترانس خزر ،محتمل است تحت شرایطی با آن موافقت کند.مسکو در رابطه با کنسرسیوم قرن در باکو نیز چنین کرد وتهران را فریب داد.اظهارات رئیس جمهور ترکمنستان در اوکتائو زمینه ای برای احتمال بروز این پیش بینی می تواند تلقی شود.
مسکو اساسا در گذشته زمانی که برای رسیدن به منافع خود به اتخاذ موضع مخالف از سوی تهران نیاز داشته ،ازکارت ایران استفاده نموده ،اما زمانی که منافع مشترک با سه کشور دیگر در خزر داشته با آنها نشست وبرخاست نموده است.اجلاس اوکتائو نمونه دیگری از این اقدامات است.آیا مسئولین دیپلماسی ایران که این همه به مواضع تهران اشاره وتاکید می کنند،محکوم یا تائید میکنند،عملا منافعی را عاید کشور کرده اند؟یا شاهد اقدامات عملی 4کشور دیگر شده ایم.ما سخن می گوئیم دیگران عمل می کنند وفرصتها اینگونه از دست می رود.
آیا ایران می تواند همچون قزاقستان نشست 4جانبه ای را بدون حضور یکی از کشورهای حاشیه خزر در تهران برگزار نماید ؟
در همین حال ،به دنبال توافقات اخیر مسکو _آنکارا در خصوص پروژه خط لوله مسیر جنوبی ،چند روز پیش ازاین نیز خبری پیرامون انعقاد قراردادهای جدید گازی میان گازپروم روسی وطرف ترک در آینده نزدیک به نقل از آلکسی میلرمنتشر شد مبنی بر اینکه شرکت روسی در نظر دارد تا قراردادهای خود با ترکیه را دوباره تنظیم کند تا براساس آنها ،این کشور بتواند گاز وارداتی خود از روسیه را صادر کند.وی افزود؛ترکیه امکان صادرات گاز وارداتی از روسیه را ندارد اما در قراردادهای جدید این امکان وجوددارد.لازم به ذکر است که قراردادصادرات 6میلیارد متر مکعب گازروسیه به ترکیه ،در سال 2011 به پایان می رسد.(ترکیه دومین مصرف کننده گاز روسیه پس از آلمان به شمار میرود) میلر در اظهارات خود با اعلام اینکه ترکیه گازی برای صدور ندارد از قرارداداخیر ترکیه با شرکت درای یونان ابراز شگفتی نمود.ظاهرا ترکیه قبل ازاینکه موافقت روسیه را برایر صادرات مجدد گاز این کشور جلب کند مبادرت به انعقادقرارداد با شرکت یونانی کرده است.آنکارادر تلاش برای بهره بردن از موقعیت ژئو اکونومیک خود در راستای تبدیل شدن به کانون ترانزیت گازدر خاورمیانه واروپا می باشد،مذاکرات جدی با روسیه ،کشورهای عضو پروژه نابوکو وایران وامضای توافقنامه ها وقراردادهای مختلف که در برخی مواقع میان این قراردادها تضادهائی نیز وجود دارد، در همین راستاست.
بنظر می رسد مسکو در صدد است با ارائه امتیازاتی به ترکیه ،همچنان خود رابعنوان بازیگر اصلی انرژی حفظ کند.ودر صورت امکان پروژه نابوکو را با شکست مواجه کند.هرچند که اگردر این مسیر موفق نشود خودرا شریک نابوکو خواهد کرد.این در حالی است که مسکو در رابطه با انتقال گاز به اروپا با تهران هیچ مذاکره ای بعمل نمی آورد.
آنکارا در راستای نیل به تبدیل شدن به کانون ترانزیت گاز درمنطقه ضمن اینکه از ایران گاز وارد میکند به دنبال خرید گاز ترکمنستان از طریق ایران وافزایش حجم گاز وارداتی از ایران است.البته در صورتیکه تهران کماکان با موانعی از سوی آمریکا وغرب درترانزیت وصادرات گازبه ترکیه واروپا مواجه باشد آنکارا گزینه های دیگری که قبلا به آنها اشاره شد برای انتخاب دارد.
در همین حال یک هفته پیش خبر نشاط آوری در خصوص توافق ایران وترکیه برای انتقال 35 میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان از طریق ایران منتشر شد.این خبر را حجت الله غنیمی فرد معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد.اما هیچ گونه جزئیاتی در خصوص نحوه ،مسیر وزمان اجرای این توافق مطرح نکرد،وی همچنین در مورد دیدگاه ترکمنستان در این باره مطلبی به میان نیاورد.اصولا قراردادهای ترانزیت ،حداقل سه جانبه صوزت می پذیرد.
همزمان چند روز پیش رمضانی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران از توافق با شرکت بوتاش ترکیه در خصوص افزایش صادرات گاز ایران به ترکیه به 10میلیلرد متر مکعب خبرداد.وی همچنین اضافه کرد که سوآپ گاز ترکمنستان به ترکیه توسط ایران بهتراز ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه است.به این صورت که ایرا گاز دریافتی از ترکمنستان را در مناطق شمال وشمال غربی مصرف کندو با استفاده از خطوط لوله صادرداتی کنونی از ایران به ترکیه به هر میزانی که از ترکمنستان دریافت نموده به ترکیه منتقل نماید.این در حالیست که معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران از توافق آنکارا –تهران در خصوص ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه خبرداده بود.این اظهارات در شزایطی مطرح شده است که از مواضع عشق آباد پیرامون آن خبری منتشر نشده است.با توجه به مواضع روسیه وترکمنستان بویژه پس از اجلاس 4 کشور خزر که بدون دعوت از ایران در قزاقستان تشکیل شد ،و مواضع غربیها و ضعف دیپلماسی تهران ،به نظر میرسد ترانزیت گاز ترکمنستان از طریق ایران به ترکیه با موانع جدی مواجه باشد واظهارات مطرح شده توسط مقامات نفتی ایران در این خصوص ،که دارای ابهامات فراوان نیز می باشد در مرحله حرف باقی بماند.چنانکه در موارد متعددی اظهارات مسئولین در رابطه با مسائل سیاست خارجی از اینگونه کیفیتی برخوردار بوده است.
نکته ای که تهران به آن حتی در مرحله حرف نیز توجه ندارد این است در راستای تنوع بخشی به مسیرهای انتقال وترانزیت گاز ،به مسیر جمهوری آذربایجان با استفاده از خط لوله ایران –شوروی سابق و خط لوله گاز باکو-تفلیس –ارزروم نظری نمی افکند ومطالعه ای پیرامون این مسیر انجام نمی دهد.
به هرحال فرصتها همیشه بدست نمی آیند ،دولتها باید به فکر نسلهای فعلی وآتی وآینده کشور باشند ،در این رقابتی که در عرصه انتقال انرژی شاهدیم هر کشوری صرفا ومطلقا در پی منافع ملی کشور خویش است وهمه کشورها به منافع ثابت می اندیشند نه دوست ودشمن ثابت.نباید فرصت را ازکف داد وبا دیپلماسی معطوف به هدف براساس عقل ومنطق و آینده نگری ،استراتژی اقدام تهیه نمود وبه آن عمل کرد .طرح آرزوها وسخنان بدون نتیجه تامین کننده منافع ملی نیست.
بنظر می رسد مسکو در صدد است با ارائه امتیازاتی به ترکیه ،همچنان خود رابعنوان بازیگر اصلی انرژی حفظ کند.ودر صورت امکان پروژه نابوکو را با شکست مواجه کند.هرچند که اگردر این مسیر موفق نشود خودرا شریک نابوکو خواهد کرد.این در حالی است که مسکو در رابطه با انتقال گاز به اروپا با تهران هیچ مذاکره ای بعمل نمی آورد.
آنکارا در راستای نیل به تبدیل شدن به کانون ترانزیت گاز درمنطقه ضمن اینکه از ایران گاز وارد میکند به دنبال خرید گاز ترکمنستان از طریق ایران وافزایش حجم گاز وارداتی از ایران است.البته در صورتیکه تهران کماکان با موانعی از سوی آمریکا وغرب درترانزیت وصادرات گازبه ترکیه واروپا مواجه باشد آنکارا گزینه های دیگری که قبلا به آنها اشاره شد برای انتخاب دارد.
در همین حال یک هفته پیش خبر نشاط آوری در خصوص توافق ایران وترکیه برای انتقال 35 میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان از طریق ایران منتشر شد.این خبر را حجت الله غنیمی فرد معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد.اما هیچ گونه جزئیاتی در خصوص نحوه ،مسیر وزمان اجرای این توافق مطرح نکرد،وی همچنین در مورد دیدگاه ترکمنستان در این باره مطلبی به میان نیاورد.اصولا قراردادهای ترانزیت ،حداقل سه جانبه صوزت می پذیرد.
همزمان چند روز پیش رمضانی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران از توافق با شرکت بوتاش ترکیه در خصوص افزایش صادرات گاز ایران به ترکیه به 10میلیلرد متر مکعب خبرداد.وی همچنین اضافه کرد که سوآپ گاز ترکمنستان به ترکیه توسط ایران بهتراز ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه است.به این صورت که ایرا گاز دریافتی از ترکمنستان را در مناطق شمال وشمال غربی مصرف کندو با استفاده از خطوط لوله صادرداتی کنونی از ایران به ترکیه به هر میزانی که از ترکمنستان دریافت نموده به ترکیه منتقل نماید.این در حالیست که معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران از توافق آنکارا –تهران در خصوص ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه خبرداده بود.این اظهارات در شزایطی مطرح شده است که از مواضع عشق آباد پیرامون آن خبری منتشر نشده است.با توجه به مواضع روسیه وترکمنستان بویژه پس از اجلاس 4 کشور خزر که بدون دعوت از ایران در قزاقستان تشکیل شد ،و مواضع غربیها و ضعف دیپلماسی تهران ،به نظر میرسد ترانزیت گاز ترکمنستان از طریق ایران به ترکیه با موانع جدی مواجه باشد واظهارات مطرح شده توسط مقامات نفتی ایران در این خصوص ،که دارای ابهامات فراوان نیز می باشد در مرحله حرف باقی بماند.چنانکه در موارد متعددی اظهارات مسئولین در رابطه با مسائل سیاست خارجی از اینگونه کیفیتی برخوردار بوده است.
نکته ای که تهران به آن حتی در مرحله حرف نیز توجه ندارد این است در راستای تنوع بخشی به مسیرهای انتقال وترانزیت گاز ،به مسیر جمهوری آذربایجان با استفاده از خط لوله ایران –شوروی سابق و خط لوله گاز باکو-تفلیس –ارزروم نظری نمی افکند ومطالعه ای پیرامون این مسیر انجام نمی دهد.
به هرحال فرصتها همیشه بدست نمی آیند ،دولتها باید به فکر نسلهای فعلی وآتی وآینده کشور باشند ،در این رقابتی که در عرصه انتقال انرژی شاهدیم هر کشوری صرفا ومطلقا در پی منافع ملی کشور خویش است وهمه کشورها به منافع ثابت می اندیشند نه دوست ودشمن ثابت.نباید فرصت را ازکف داد وبا دیپلماسی معطوف به هدف براساس عقل ومنطق و آینده نگری ،استراتژی اقدام تهیه نمود وبه آن عمل کرد .طرح آرزوها وسخنان بدون نتیجه تامین کننده منافع ملی نیست.
28/6/1388
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر